Tanzim satış kavramı son bir aydır gündemimizde, asıl amacı piyasa da fiyat istikrarıdır devletin gerekirse perakende işine gireceğini beyan etmesi, fahiş fiyatlara müdahale edeceğini aşikar etmesidir. Fiyatlar kabul edilebilir seviyeye gelene kadar da bu müdahale devam edecektir.
Her yerde açılması durumu ise evet, diyebiliriz ancak biraz zaman ihtiyaç var nedeni ise yasal altyapısı yok ancak hızla hayata geçirilmesi için eylem planı oluşturuldu. Et Balık Kurumları gibi kurumsal kimlik çalışması yapılmaktadır, Nihai amaç 50 Bin ve üzeri yerleşim yerlerinde market zinciri şeklinde kurulması planlanmaktadır. Burada önemli olan dört duvar yap al sana market demekle olmayacağı için bu marketlerin lojistik insan kaynakları yönetimi için ciddi çalışma gerekmektedir.
Öncelikle Tarım Kredi Kooperatifleri, Üretici Birlikleri gibi örgütler iskeletini oluşturacak bir yapı ortaya çıkacaktır. Bu yapı sebzeden kuru gıdaya giyimden temizlik malzemelerine uzanan bir zincir markete dönüşecek ancak bunun için zaman ihtiyaç var. Belediyeler şimdilik geçici olarak ve mobil olarak üstlendiği bu düzen çok kısa zamanda kurumsal olarak karışımıza çıkacaktır.
Her ne kadar piyasaya devletin müdahale etmesi, perakende işine girmesi eleştirilse de devletin insanları sermayenin tekelinden koruması gerekir. Aşağıda izah edeceğimiz nedenler ile tanzim satışların mutlak ihtiyaç olduğu en azından sistemin oluşturulması ve en ufak dalgalanmada devreye girmesi ve Temel ihtiyaçların fahiş fiyatlar ile sunulmasını engellemesi gerekir.
Temel gıdaya ulaşmak insanların en temel hakkıdır tüm toplumsal sistemler halkını yaşatabilmek asgari geçim, barınma ve en azından temel yaşam malzemelerine ulaşmayı kolaylaştırmak ve asgari maliyetler ile sunmak zorundadır.
20. y.y. kapitalizmin yani sermayenin her yere hakim olmaya başladığı 21. y.y. yani yaşadığımız zaman diliminde ise devletlerden, dinlerden, tüm akım ve ideolojilerden daha güçlü ve yön verici olduğu dünyanın her yerinde küreselleşme adı altında güçlü hakimiyetine devam etmekte ve her geçen gün yerini perçinlemeye devam etmektedir.
Küresel sermaye insan öncelikli olmamakla birlikte insanı bir meta faydalanılacak bir obje olarak görür amacı sadece o kişiden maksimum fayda sağlamaktır. Bir insana Temel asgari yaşam ihtiyaçlarını dahi karşılığını almaz ise vermez. Bu Somut bir varlığı izahata muhtaç olan sermayeyi insana bakışını örnekleyecek olursak,
“Şehir efsanesi de denebilecek düzeyde bir izahatta olsa, aslında kanser hastalığının çaresinin bulunduğu, ancak kanser ilaçları çok pahalı ve iyi para kazandırdığı bahsi ile kanserin tedavisinin gizlendiği söylenir” yani insan değil kazanç. Neyse kısa bir izahattan sonra gelelim konumuza.
tanzim Satış fikri ortaya çıkan en büyük neden artan fiyatlar üzerinde kamu otoritesinin sağlanması fiyat istikrarı ve ve temel ihtiyaçların asgari kar marjı ile satışının sağlanmasıdır. Hemen hemen tüm devletler temel yaşam malzemelerinin fiyatlanmasına sıkı takip ve piyasa üzerinde temel ihtiyaçlar özelinde sıkı politikalar uygularlar. Ama Ülkemizde serbest piyasa yanlış yorumlanmakta ve mal benim değil mi? istediğim fiyattan satarım ön kabulü vardır. gelişmiş hiç bir ülke buna müsaade etmez Temel İhtiyaçlar bazında. Yine Ülkemizde oturmuş bir hal yasası, kooperatif, üretici birlikteliği siyasi ve kısır çekişmeler ve ne önemlisi halen ilkel tarım yapmaktayız.
Köyde Mehmet amcanın Ahmet Amcanın kendi planına göre ekeceği dur bu sene patates para etti hadi ekelim, soğan para etmedi ekmeyelimden ziyade planlı ve ihtiyaçlar doğrultusunda çiftçinin yönlendirilmesi gerekir. Yine geçmişten gelen miras yolu ile parça parça olan tarım arazileri artık sahibine gelir olmaktan ziyade yük olmaktadır.
Ülkemiz de kıtlık mal bulamama sorunundan ziyade plansız ve tutanın elinde kalan bir durum söz konusu. Gıda borsası, hal borsası, üreticilerin örgütlendiği kooperatifler olmayınca yada sağlıklı çalışmayınca sermaye ruhuna uygun olarak en ufak açık bulması halinde insanı köleleştirmekten aç bırakmaktan elinde mala mülke göz koymaktan perişan etmekten zerre çekince duymaz. Bu yüzden hal yasasının bir an evvel çıkartılması ve tarım alanında özellikle üretim alanlarında ciddi devrime ihtiyaç vardır.
Bu yıl tarlaya ne ekileceğine köylü emminin değil devletin etkin ve yetkin kişiler ile ziraat fakülteleri ile planlama yapması ve buna göre teşvik ve desteklerini vermesi gerekir. Yine tarıma müsait hazine arazileri ziraat fakültelerine tahsis edilmesi öğrencilerin üretimin bizzat içinde eğitimini yapmaları sağlanmalı ve üretilen ürünlerinde piyasayı kontrol etme amacı olarak kullanılması gerekir.
